Tate 2.0

In november plaatste ik hier het gedicht Tate Britain, naar aanleiding van een bezoekje aan het gelijknamige museum in Londen. Ik zag er naast een prachtig drijvende Ophelia ook een aantal werken van Damien Hirst (ja, die van die schedel met 8,601 diamanten). Dode vlinders aan de muur en een schaap op sterk water. Nog tot 9 september 2012 is er een grote tentoonstelling van Hirst te zien in het Tate Modern. Met nog veel meer vlinders en nog veel meer dieren op sterk water: een haai, een koe, twee doormidden gesneden koeien, een vogel en een lammetje. Maar vooral heel veel vlinders. Een zeker iemand zou zeggen: "So this is what they call art nowadays?" Ja, dus. Wie neemt mij mee?

Meer info en de haai: hier

Livre, lire, lecture

Time flies when you're having fun. Gelukkig gaat de tijd ook erg snel als je vijf maanden lang andermans paleisjes poetst en eindeloos veel gruwelijk kleine kerstkaarten sorteert en bezorgt. In de zomer heb ik mijn bachelordiploma's gehaald, maar probeer maar eens een masterstudie te kiezen wanneer je in het buitenland zit en er elke dag weer studenten zijn met een goed idee: uitgaan, huisfeestjes, film kijken, hockeyen...

In februari begin ik aan de 2-jarige educatieve master Frans. Terug naar Utrecht. Als je mij in het eerste jaar had verteld dat ik docent zou worden, dan had ik je uitgelachen. In september 2007 begon ik met Literatuurwetenschap en volgde al snel ook vakken bij Frans. Toen ik de volledige studie er maar bij ging doen riep ik heel hard: ik word nog liever een werkloze, verbitterde dichter dan docent Frans. Et voilà.

Eén van de vakken die ik ga doen omvat een leeslijst om de repertoirekennis Franse literatuur van na 1750 wat te vergroten. Of er op de middelbare school nog plaats is voor literatuur op het curriculum, dat moet u mij nu niet vragen. Na de zomer wordt daar een vak over gegeven, dus vraag het daarna gerust nog eens.
In mijn tijd hoefden we in de bovenbouw aan serieuze literatuur alleen twee romans en een toneelstuk te lezen. Daarnaast behandelde de docent nog wat gedichten en korte fragmenten uit verschillende periodes: de romantiek, de Eerste Wereldoorlog, het surrealisme en het existentialisme. Ik weet niet of ik zelf voor dat laatste had gekozen. De teksten van Sartre en Camus zijn niet moeilijk wat betreft het Frans, maar wel als het om de inhoud gaat. Wie het existentialisme - met begrippen als individuele vrijheid, de ander, verantwoordelijkheid, existentie en essentie - goed wil begrijpen zit al snel keiharde filosofie te bedrijven. En dan kan het erg abstract worden. Het ging het begrip van een stelletje zestien- en zeventienjarigen uit 5vwo in ieder geval net te boven. Vlak voor het proefwerk Franse literatuur vroeg een klasgenootje aan me: "Het existentialisme, dat is toch dat jongeren zich afzetten tegen de volwassenen?" Later werd me door verschillende doctoren in de literatuur en filosofie gelukkig uitgelegd hoe het dan wel in elkaar zat. Laat de colleges maar weer beginnen.

p.s.
In een boek dat ik voor het andere vak - Language Education - heb gelezen, kwam ik een citaat tegen dat goed samenvat hoe ik mij de afgelopen vier jaar vaak heb gevoeld tijdens het schrijven van essays:

If you steal from one author, it's plagiarism; if you steal from many, it's called research. 
(W. Mizner, Amerikaanse toneelschrijver) 

Reconstructies

Het meeste houd ik van verhalen die beginnen

met de moord of wie onverwacht is vertrokken.

Een brief wordt met trillende handen gelezen,

spreekt alvast van een ander, geeft het antwoord

voor de vraag. Het motief is een combinatie

van factoren: wanhoop/liefde/overspel.

Het heeft meer gewicht dan de lucht in onze

kamer. Hoe hij ademt. Meer nog wil ik weten:

hoeveel nachten moet hij zo blijven liggen

om een afdruk achter te laten die ik niet

meer uit kan wissen. Na zijn verschuiven

leg ik alle delen op hun plaats.

Boven alles wens ik nu een verhaal dat eindigt

met een aankomst en een ochtend. Soms een man

die belooft je nooit te zullen schrijven,

enkel de vorm van zijn gezicht hier neerlegt,

deze langzaam in een kussen slaapt.  

(Uit de oude doos: Op Ruwe Planken juni 2010)

Bakkie troost

Op woensdag 7 december vindt er een nieuwe editie plaats van KoffieDicht, een maandelijkse literaire avond in TAPE. Dat is een espressobar, café en exporuimte in Arnhem waar men bij de koffie zelfgemaakte brownies, spekkoek en gedichten serveert. Elke maand treden er van 19.00 - 20.00 uur een paar dichters op. Deze keer kun je onder het genot van een bakkie troost (mag ook iets anders zijn, bijvoorbeeld biologische wijn of Baltika bier uit Rusland) naar onder andere mijn schrijfsels luisteren. Want voor een podium, brownies en/of  spekkoek reis ik met liefde af naar Arnhem.

http://www.ilovetape.nl/

Het programma staat nu op de website:

Met voordrachten van Ellen van de Corput (opgetreden op Onbederf'lijk Vers, gepubliceerd in Meander, Met Andere Zinnen en Op Ruwe Planken), Martijn van Koolwijk (een creatieve geest met een fanatieke pen, publiceert in onze eigen paper TAPE) en Martijn Brugman (wie kent hem niet, de spil van de Arnhemse literaire wereld). Dit wordt goed!

Madeleines eten

Na vier jaar ploeteren haalde ik deze zomer mijn bachelordiploma's Franse taal en cultuur en Literatuurwetenschap. Een studie wordt natuurlijk afgesloten met een scriptie. Na een lange aanloop (bedenken van het onderwerp, veel lezen, samenvattingen maken) lukte het me de scriptie tijdens een semester in Engeland te schrijven. Dat mag een klein wonder heten, zo tussen al het uitgaan, reizen, hockeyen en de colleges door. 

In "Manger des madeleines: La représentation de la mère dans La chambre claire de Roland Barthes et W ou le souvenir d’enfance de Georges Perec" onderzoek ik de representatie van de overleden moeder in twee teksten. De eerste is een essay over fotografie van Roland Barthes, waarin hij opzoek gaat naar de essentie van fotografie en van zijn moeder. Hij ontdekt dat wanneer hij naar foto's van zijn recent overleden moeder kijkt, deze zijn herinneringen doen vervagen in plaats van dat ze herinneringen oproepen. 

Georges Perec heeft ook moeite om de herinneringen aan zijn moeder op te schrijven. Ze overleed tijdens WO II, toen hij zes jaar oud was. Zijn herinneringen zijn vervormd, vervaagd en soms verzonnen. Beide schrijvers representeren hun moeder vervolgens op andere manieren. Zo ziet Barthes een gelijkenis tussen fotografie en de moeder: beide reproduceren. Met elke foto die er van je wordt genomen, word je opnieuw geboren, zie je een andere versie van de 'ik' die je denkt te zijn.

Proust

Mannelijke schrijvers die schrijven over hun moeder, het lijkt voornamelijk een Frans fenomeen. Naast Barthes en Perec vind je in de Franse literatuur bijvoorbeeld ook Marcel Prousts A la recherche du temps perdu, Le livre de ma mère van Albert Cohen en Lambeaux van Charles Juliet. Met mijn scriptiebegeleiders probeerde ik voorbeelden te vinden van moederskindjes uit andere landen, maar we konden er geen bedenken.

De madeleine van Proust loopt als een rode draad door mijn scriptie. In het eerste deel van La recherche doopt hoofdpersoon Marcel een madeleine (cakeje) in zijn thee. Dit brengt alle herinneringen aan zijn jeugd terug:

As in the game wherein the Japanese amuse themselves by filling a porcelain bowl with water and steeping in it little pieces of paper which until then are without character or form, but, the moment they become wet, stretch and twist and take on colour and distinctive shape, become flowers or houses or people, solid and recognizable, so in that moment all the flowers in our garden and in M. Swann’s park, and the water lilies on the Vivonne and the good folk of the village and their little dwellings and the parish church and the whole of Combray and its surroundings, taking shape and solidity, sprang into being, town and gardens alike, from my cup of tea.

Barthes en Perec zijn ook op zoek naar een madeleine, naar iets (foto's, psychoanalyse) dat hun herinneringen terug zal halen.

Alle scripties en proefschriften worden tegenwoordig opgenomen in Igitur, het digitale archief van de Universiteit Utrecht. Benieuwd of je nog chocola kunt maken van zo'n in het Frans geschreven scriptie? Ga naar het archief. 

Masterclass

In november organiseert het bkkc Tilburg een aantal masterclasses voor talentvolle en ambitieuze schrijvers in Tilburg en Den Bosch. Per masterclass zijn er maar vijf deelnemers (en daarom mag het "exclusief" heten).

Ze worden gegeven door onder andere Jaap Robben, Dennis Gaens, Annelies Verbeke en Vrouwkje Tuinman. Het doel: "Niet alleen krijg je daar tips over het schrijven, maar ook over publiceren en het zakelijk ondernemerschap als schrijver." Op 18 november doe ik mee aan de masterclass poëzie door Vrouwkje Tuinman.

Bkkc: hier

Vrouwkje Tuinman: daar

Alvast één wijze les.

Tate Britain

In het gebouw dat te groot is om ons huis

te kunnen zijn volgen we de nummers

en lijnen tot in de ruimte waar een schaap

op sterk water leeft. Er hangen vlinders met spijkers

aan de muur en het water is blauw als de zee. 

Zo is er meer in de wereld dat ik niet begrijp.

In elke kamer zijn er mensen die foto’s nemen

van een schilderij. We blijven staan waar

Ophelia ligt tussen de bloemen en het groen.

Hij zegt dat het zo net een sprookje is, maar ik

ben dichterbij het water. Ik wijs naar de vrouw

die zonder haar camera niet wist hoe ze moest

kijken en herinner me hoe vaak ik Hamlet

niet heb gelezen. Hoe erg dat nu is. 

Ophelia - J. Everett Millais

Back to work

Na een periode van relatieve radiostilte wordt er weer gewerkt aan nieuwe gedichten. En misschien wordt er ook gezocht naar wedstrijden en mogelijke publicaties. Waar ik dan was? Eerst een semester in Engeland, vervolgens in de zomer weer in Engeland, in Zweden, Finland en Estland, en daarna weer in Engeland. Blijkbaar kan ik op reis niet goed schrijven. Foto's maken van vlinders en van wat mensen zoal op muren en andere objecten schrijven dan weer wel:

Kwam aanwaaien door het glasloze raam van onze kamer in Tallinn.

Op een muur in Tallinn (Old Town).

Beter laat...

Maanden (meer dan jaar?) geleden werd mij gevraagd een vragenlijstje in te vullen voor een rubriek op een weblog, "De Leeslamp." In deze rubriek komt elke dag iemand aan het woord die iets met literatuur te maken heeft. Gisteren kwam ik er via good-old Google achter dat het item daadwerkelijk is geplaatst. Op 1 maart. Maar goed, voor wie wil weten welke schrijver ik wel een dag zou willen zijn en welke boeken ik graag lees: ga hier naartoe.

In april was ik in Berlijn